مشخصات مورچه های آتشین

” مورچه های آتشین مورچه هایی تهاجمی هستند. این مورچه ها برای حمله نیازی به تحریک شدن ندارند زیرا حمله گزیدن و نیش زدن جزء عادات و رفتار آن ها است. نیش مورچه آتشین بسیار دردناک است و در برخی موارد می تواند باعث بروز شوک آنافیلاکتیک در افراد شود. شوک آنافلاکتیک نوعی واکنش آلرژیک شدید است که می تواند کشنده باشد. دو نوع از مورچه های آتشین وجود دارند که هر دو به گونه Solenopsis تعلق دارند. “

در این مقاله به اختصار به ویژگی های فیزیکی، کلونی، لانه سازی، رفتار و وظایف مورچه های آتشین اشاره می کنیم:

معرفی مورچه آتشین

مورچه آتشین نام رایج برای چندین گونه از مورچه در سرده سولنوپسیس (Solenopsis) می باشد. سرده سولنوپسیس شامل بیش از ۲۰۰ گونه سولنوپسیس در جهان می باشد و این گونه مورچه‌ها فقط بخش کوچکی از این سرده هستند.

سولنوپسیس ها، مورچه های نیش زننده هستند و اغلب نام های رایج این حشرات، خاصیت نیش زننده بودن آن ها را منعکس می سازد؛ مثل مورچه های زنجبیلی یا مورچه های آتشین نواحی گرمسیری. همچنین بسیاری از گونه های این سرده به دلیل رنگ قهوه ای روشنی که دارند مورچه های قرمز نامیده می شوند.

مشخصات ظاهری مورچه های آتشین:

بدن مورچه های آتشین بالغ مانند بدن همه حشرات بالغ معمولی به سه بخش تقسیم می گردد:

•  سر
•  سینه و شکم
•  سه جفت پا
•  یک جفت شاخک

مورچه های کارگر کلونی به رنگ مایل به سیاه تا مایل به قرمز بوده و سایز آنان نیز بین ۲ الی ۶ میلیمتر متغیر است.

در یک لانه تثبیت شده، تمام سایزهای مختلف از این مورچه ها در آن واحد در داخل لانه وجود دارند.

رفتار مورچه‌ های‌ آتشین‌:

یک کلونی معمولی از مورچه های آتشین، تپه های بزرگی را در مناطق باز درست می کنند و اغلب از گیاهان تازه روییده و دانه ها تغذیه می کنند.

مورچه‌های آتشین اغلب به حیوانات کوچک حمله می کنند و حتی می توانند آنان را بکشند. برخلاف بسیاری از مورچه های دیگر که ابتدا گاز گرفته و سپس اسید خود را روی محل گازگرفتگی می ریزند، مورچه‌های آتشین فقط برای این گاز می گیرند که بتوانند محل را چنگ زده و بر روی آن بمانند. پس از این مرحله میزبان را نیش زده و یک زهر آلکالوئیدی سمی به نام سولنوپسین (Solenopsin) که یک ترکیب از دسته شیمیایی “پیپیریدین ها” است به محل نیش زدگی تزریق می کنند.

نیش مورچه های آتشین:

نیش مورچه آتشین برای انسان ها دردناک است و حسی شبیه به سوختگی با آتش در افراد ایجاد می کند. در واقع نام مورچه‌های آتشین نیز از همین موضوع نشأت می گیرد. تنها ناراحتی که در پی نیش مورچه آتشین بروز می کند درد و سوزش نیست. عوارض بعدی ناشی از نیش مورچه آتشین می تواند برای افراد حساس، مرگ آور باشند. برای پیشگیری از این خطرات احتمالی، لازم است که از سم ۱۰۰ درصد تضمینی و بسیار قوی انت کیلر برای از بین بردن این مورچه های آتشین و تمام مورچه های موجود درخانه استفاده کنید.

<<>> نیش مورچه های آتشین حسی شبیه سوختگی با آتش ایجاد می کند <<>>

مورچه های آتشین، تهاجمی تر از اغلب گونه های بومی هستند و به همین دلیل، بسیاری از گونه ها را از زیستگاه محلی و بومیشان بیرون رانده اند. این مورچه های خطرناک به دوام و بقا در شرایط سخت شهرت دارند. آن ها به خواب زمستانی فرو نمی روند اما قادرند آب و هوای سرد را تحمل کنند. هر چند در مواردی نیز دیده شده که به دنبال چندین روز سرمای بسیار شدید و پی در پی ، ۸۰ الی ۹۰ درصد کلونی ها نابود شده اند.

لانه سازی و شکل کلونی مورچه‌ آتشین‌

کلونی مورچه های آتشین در خاک و اغلب در نزدیکی مناطق مرطوب، مانند لبه رودخانه ها، کناره های گودال ها، علفزارهای پرآب و حاشیه بزرگراه ها لانه سازی می کنند.
این مورچه های کوچک برای محفوظ ماندن از خطرات لانه خود را در مکان های پنهان بنا می کنند تا زیاد قابل رویت نباشد.
به عنوان مثال نقاطی مانند:

• زیر الوارها
• داخل کنده های درختان
• در میان صخره ها
• یا بین آجرها

مکان هایی مناسب برای لانه سازی این مورچه ها هستند.

چنانچه پوششی بر روی لانه وجود نداشته باشد، تپه های گنبدی شکل مورچه های آتشین در معرض تخریب قرار می گیرد. با این وجود، لانه های روباز معمولاً در فضاهای باز مانند مزارع، پارک ها، علفزارها و چمنزارها یافت می شوند.

مشخصات لانه مورچه آتشین:

ارتفاع این تپه ها می تواند به ۴۰ سانتیمتر برسد؛ اما در خاک های سنگین تر، این تپه ها حتی می توانند بلندتر نیز بوده، به ارتفاع ۱ متر و قطر ۱.۵ متر نیز برسند. کلونی ها توسط گروه های کوچکی از ملکه ها یا فقط یک ملکه ساخته می شوند. حتی اگر فقط یک ملکه به مدت یک ماه یا بیشتر زنده بماند، جمعیت کلونی می تواند به هزاران مورچه نیز گسترش یابد. برخی از کلونی ها ممکن است چند ملکه در یک لانه داشته باشند.

مورچه های آتشین بسیار مقاوم هستند. این مورچه ها حتی می توانند در برابر سیل ها و طوفان ها نیز دوام بیاورند. بر طبق مشاهدات، گروه های مورچه های آتشین برای زنده ماندن در هنگام وقوع سیل، به صورت توده در کنار هم قرار می گیرند. این کار سبب شناور ماندن مورچه ها بر روی آب و درنتیجه زنده ماندن آن ها می شود. در هر یک از این توده های مورچه ای ممکن است صد هزار مورچه و حتی بیشتر نیز وجود داشته باشد. این مورچه ها از روش ذکر شده برای ساختن لانه های موقت نیز استفاده می کنند. لانه های موقت مورچه‌ های‌ آتشین‌ تا زمانی که بتوانند خانه ای دائمی برای خود بیابند، مانند یک کلونی مستحکم از مورچه ها در برابر خطرات دفاع می کند.

نقش و وظایف مورچه آتشین در کلونی:

ملکه:

ملکه های مورچه‌های آتشین که ماده های تولید مثل کننده در کلونی هستند عموماً بزرگترین اعضای کلونی نیز هستند. وظیفه اصلی آنان تولید مثل می باشد. ملکه های مورچه آتشین تا ۷ سال زنده می مانند و قادرند روزانه تا ۱۶۰۰ تخم نیز بگذارند. در هر کلونی تا ۲۵۰۰۰۰ کارگر وجود دارد. طول عمر تخمینی کارگران بین ۵.۸۳ الی ۶.۷۷ سال می باشد. ملکه های جوان باکره، بالدار بوده اما پس از جفت گیری، بال هایشان را می ریزند.

اعضای غیر مولد کلونی:

مورچه های دیگری نیز در یک کلونی مورچه وجود دارد که هر یک از آن ها نقش ها و وظایف خاصی بر عهده دارند.
کارگران و سربازان از جمله این مورچه ها هستند.

مورچه های سرباز:

مورچه های سرباز، آرواره های بزرگتر و قویتر از سایر مورچه های کلونی دارند.
وظیفه اصلی مورچه های سرباز حفاظت از کلونی در برابر خطرهای احتمالی است.

مورچه های کارگر:

کارگران کلونی مورچه ها وظایف معینی دارند که عبارتند از

• مراقبت از تخم ها
• نگهداری از شفیره ها
• غذا دادن به لاروها
• ساخت کلونی
• نظافت کلونی مورچه های آتشین
• جستجوی غذا
• و امثال آن

این در حالی است که در کلونی برخی از گونه های مورچه آتشین هیچ کارگری وجود ندارد.

نرها:

مورچه های نر که تنها به منظور جفت گیری با ملکه متولد می شوند عمر کوتاهی دارند.
این مورچه ها اندکی پس از جفت گیری می میرند!!!

<<>> مورچه آتشین نر، پس از جفت گیری با ملکه می میرد <<>>

نژادهای رایج مورچه ی آتشین در ایران:

تا کنون سه گونه از مورچه‌های آتشین در ایران شناخته شده اند. این سه گونه عبارتند از:

۱. سولنوپسیس فوگاکس (Solenopsis fugax)

۲. سولنوپسیس لاترو (solenopsis latro)

۳. سولنوپسیس وولفی (solenopsis wolfi)

مورچه‌های آتشین در همه جای دنیا و مخصوصاً در کشور ما، باعث مشکلات فراوانی می شوند به همین دلیل از بین بردن این گونه مورچه در بین سایر انواع مورچه ها از اهمیت بالاتری برخوردار است.